OD WYSOKOŚCI GOLAN DO EILAT. PRZYDATNE PORADY DLA TYCH, KTÓRZY CHCĄ ZOBACZYĆ IZRAEL W NOWY SPOSÓB
OD WYSOKOŚ CI GOLAN DO EILAT. PRZYDATNE PORADY DLA TYCH, KTÓ RZY CHCĄ ZOBACZYĆ IZRAEL W NOWY SPOSÓ B!
Nigdy nie pisał em recenzji w Stodoroż nikach, chociaż duż o podró ż uję i ZAWSZE czytam opinie innych turystó w przed wyjazdem. Ale Izrael to wyją tkowy kraj, po prostu nie mogę przejś ć obok i nie podzielić się przydatnymi wskazó wkami, aby Twoja podró ż był a bardziej niezapomniana i niebanalna - bycie banalnym w Izraelu jest niewybaczalne. Niestety oferty biur podró ż y w Izraelu nie są oryginalne, wię c jeś li nie masz odwagi na samodzielne zwiedzanie kraju, postaraj się maksymalnie urozmaicić swoją gotową wycieczkę !
Jeś li czytasz recenzje o Izraelu i jeszcze nie zdecydował eś , czy jechać do Izraela, przeczytaj „Exodus” Leona Urisa - to ksią ż ka, po przeczytaniu któ rej nie moż na nie pojechać do Izraela; Co wię cej, istnieje takie uczucie mił oś ci do kraju, w któ rym nigdy nie był eś , ż e zaczynasz czuć Izrael jako prawie swoją drugą ojczyznę .
A jeś li już zdecydował eś się na wyjazd – gratulacje, podją ł eś wł aś ciwą decyzję !
Unikaj rad dwó ch kategorii ludzi, któ rzy byli w Izraelu i nie uważ aj ich za ekspertó w:
1) są to turyś ci, któ rzy wykupili jednodniową wycieczkę lotniczą z Turcji, polecieli do Izraela, odwiedzili Bazylikę Grobu Ś wię tego i Betlejem zmieszaną z wymianą diamentó w i wró cili z powrotem do Turcji. Tacy ludzie mó wią pó ź niej: byliś my w Izraelu, tam nie ma nic do roboty, obejrzeliś my wszystko w 1 dzień , co tam bę dziesz robił przez 2 tygodnie?
2) Są to goś cie, któ rzy przyjechali do Izraela do swoich bliskich, po pierwsze prawdopodobnie w mał ym mieś cie, a po drugie cał kowicie zależ ni od gospodarzy, któ rzy na weekend zabiorą ich do najbliż szego kurortu/miejsca historycznego lub kupią jednodniowy wycieczka do Jerozolimy.
Izrael jest tak wieloaspektowym krajem, wię c w przeciwień stwie do innych krajó w basenu Morza Ś ró dziemnego i Bliskiego Wschodu, gdzie jest co robić nie tylko przez 2 tygodnie, ale takż e na kolejne 3 wyjazdy po 2 tygodnie. Duż o podró ż ują c, szczerze mó wią c, myś lał em, ż e już trudno mnie zaskoczyć , ale ta ż yzna kraina ł ą czy w sobie peł nię turystycznego szczę ś cia, z któ rej strony patrzy się na wakacje: i pię kne kurorty na 3 morzach; oraz kolejne i nigdzie nie powtarzają ce się krajobrazy i miasta; oraz obfitoś ć pamią tek i wysokiej jakoś ci towaró w na zakupy; i oryginalna kultura; i barwna mieszanka narodó w i religii; i ś wię te miejsca! Och, jak wiele krajó w ś wiata cię ż ko pracuje nad swoją turystyczną samoidentyfikacją i wymyś la zabawne hasł a, takie jak „Cypr. Wyspa Afrodyty” i budowanie kampanii reklamowej na wydarzeniu, któ re nawet nie miał o miejsca w historii! Tymczasem Izraelczycy konserwują najciekawsze miejsca dla przyszł ych pokoleń archeologó w, aby mogli nieś ć ś wiatu sensację ! Coś , ale Izrael ma aż nadto wraż eń archeologicznych i atrakcji turystycznych! Przyzwyczailiś my się uważ ać Rzym i Ateny za stolice staroż ytnego ś wiata, ale na tle historii Izraela z jego znaleziskami archeologicznymi staroż ytnych cywilizacji, Grecja i Wł ochy nawet jakoś się gubią …
Przed wyjazdem musisz jasno zrozumieć jedną rzecz - przeczytaj WSZYSTKO i przygotuj się „tak jak powinieneś ”, to nie zadział a na wyjazd! Pró bował em, pó ł roku spę dził em na elementarnych rzeczach (ale osobiś cie tego potrzebował em - podró ż ował em z moją mini-grupą ). Jeś li jesteś jednym z tych, któ rzy uważ nie czytają przewodniki, surfuj po cał ym Internecie i przeczytaj wszystkie recenzje - naprawdę - zrelaksuj się !
1. HISTORIA, KTÓ REJ NIE PAMIĘ TASZ: to nie jest dla ciebie Europa z pó ł dzikimi plemionami –> chrześ cijań stwo –> ś redniowiecze –> odrodzenie. Historia staroż ytnego Izraela to, weź my pod uwagę , kompletna Biblia, potem 2000 lat podbojó w i zmiany kultur i cywilizacji. Do tego nowa historia przed i po 1948 roku, któ ra już sama w sobie jest ciekawa.
2. NIE PRZECZYTASZ WSZYSTKICH RECENZJI - wiele osó b odwiedził o Izrael. Ale jeś li tak, posortuj tych, któ rzy opisują hotele i ceny na 3 stronach, oraz tych, któ rzy byli w Izraelu na jednodniowych wycieczkach. To nie twoja sprawa.
3. NIE ZAPAMIĘ TASZ CAŁ EJ BIBLII w odpowiednim momencie, gdy przewodnik powie Ci, jakie bitwy miał y miejsce na jakim polu. Lepiej na odwró t, zapamię tuj wizualnie miejsca, a pó ź niej je zapamię tasz, czytają c Biblię .
4. WSZYSTKIE KSIĄ Ż KI NAPISANE O Ż YDOWSKICH LUDZIE przed wyjazdem też nie przeczytasz ponownie - wą tek ż ydowski jest jednym z najciekawszych i najmocniejszych we wspó ł czesnych ksią ż kach, artykuł ach, czasopismach i artykuł ach internetowych. Na koń cu recenzji zamieszczam linki do ksią ż ek i filmó w, któ re naprawdę mnie zachwycił y i cieszę się , ż e przeczytał em je przed wyjazdem do Izraela.
5. PRZEWODNIKI - nawet nie wiem, czy warto je kupować - ż adna z trzech popularnych rosyjskich publikacji mi się nie przydał a. Izrael jest tam przedstawiony jakoś jednostronnie: Koś ció ł Grobu Ś wię tego jest namalowany na 15 stronach, ao tych miejscach, któ re są naprawdę interesują ce i interesują ce dla wszystkich, nawet nie wspomina się . Obawiam się , ż e wielu mił oś nikó w dociekliwych aktywnych wycieczek, kupują c takie przewodniki, zastanawia się , czy warto tam jechać i czy w Izraelu jest coś poza Morzem Martwym, Ejlatem i Jerozolimą ze wspomnianym już Koś cioł em Grobu. Powtarzam, ż e prawdopodobnie niesamowita ksią ż ka Leona Urisa „Exodus” moż e stać się najlepszym przewodnikiem! Chciał bym ró wnież podzię kować Leonidowi Kellerowi za jego artykuł „Czą stka starej Jerozolimy” - to najlepszy esej, jaki przeczytał em w Internecie. Przeczytaj jednym tchem! Wydrukuj go i zabierz ze sobą !
Wzywam was do poznania Izraela tak, jak na to zasł uguje! Izrael to nie tylko morze, to nie tylko 3 ś wią tynie w Jerozolimie, to nie tylko standardowe programy wycieczek oferowane przez nasze biura podró ż y!
WSKAZÓ WKI DLA FOTOGRAFÓ W: pakują c walizkę , staraj się unikać beż owych, szarych, biał ych i czarnych koloró w, w przeciwnym razie generalnie zagubisz się w fotografiach na tle starych muró w i tł umó w beż owych i biał ych turystó w. Idealnie we wszystkich miejscach wyglą dają jasne odcienie ró ż u, bł ę kitu, turkusu, pomarań czy, fioletu.
PORADY DLA RODZICÓ W DLA GASTRONOMII AKTUALNOŚ CI:
• Nie przechodź obok izraelskiego fast foodu - nawet jeś li znaki nie są jasne, felafel i shwarma są prawie wszę dzie. A wię c: przejś cie obok felafel to po prostu przestę pstwo! To lokalna specjalnoś ć , bardzo ciekawa, obfita i niedroga - smaż one brą zowe wegetariań skie kulki z przyprawami. Za każ dym razem moż esz wzią ć do pity ró ż ne wypeł niacze - a otrzymasz nowe danie. Zobaczysz jasnopomarań czowy sos mango amba - moż esz poprosić o wlanie go do pity, pyszne!
• Zwró ć uwagę na beż owy tł uczony makaron przy ś niadaniu w hotelu, uł oż ony na talerzach - to hummus, któ ry rozsmarowuje się na chlebie. Po 2 tygodniach w Izraelu zaczynasz się zastanawiać , jak bę dziemy ż yć w domu w Nowosybirsku bez niego? ? ? Ró wnież w hotelu iw ulicznym fast foodzie jest „szakszuka” – gorą ce danie z pomidoró w, cebuli, jajek i biał ego chleba, przypominają ce nieco bardzo pikantną jajecznicę lub jajecznicę . Na pchlim targu Jaffa znajduje się nawet restauracja „Doktor Shakshuka”!
• Mię so we wszystkich odmianach, a nawet kieł basa - niezró wnana przyjemnoś ć pod wzglę dem smaku i ś wież oś ci. Dzię ki koszernym zasadom uboju zwierzą t, sprawdzania ich stanu zdrowia i przetwarzania w Izraelu moż na chwilowo wył ą czyć wspomnienia z telewizyjnych horroró w o jakoś ci mię sa i wę dlin w Rosji! W ogó le nie mó wię o rybach - uczyń ją gł ó wnym daniem przy zamawianiu lunchu / kolacji.
• Lody jogurtowe wł asnej roboty moż na nazwać jedną z atrakcji: nigdy nie wiadomo, jaki bę dzie efekt. Prawdopodobnie uważ a się , ż e jest bardziej przydatny niż zwykle, ponieważ okazuje się , ż e nie jest spó ź niony. Gdzie: obok zwykł ych lodó w, któ re umieszcza się w sł oiku lub roż ku, stoi cał a gablota z mroż onymi kawał kami owocó w, jagó d, orzechó w, nasion, musli, biał ej i ciemnej czekolady oraz garś cią niezidentyfikowanych drobiazgó w. Jak zamawiać : wybierz rozmiar sł oiczka, podaj w gablocie wszystkie skł adniki, któ re chcesz zobaczyć w swoich lodach. Nastę pnie maszyna miesza to wszystko z lodami jogurtowymi i okazuje się … co się okazuje. Moją najsmaczniejszą odmianą był y banany, brzoskwinie, musli i gorzka czekolada. Najbardziej bez smaku - od arbuza-melona-kiwi. Myś lał em. . .
• Ciasto jest nie do opisania, zaró wno tradycyjna arabska baklawa, jak i europejskie buł eczki, pą czki, buł ki. W Tel Awiwie znajduje się sieć piekarni Roland na Allenby oraz w centrum handlowym Azrieli. Ich buł ka z makiem to COŚ nieziemskiego!
• Ś wież o wyciskane soki - jak zwykle - pyszne! Warto dodać izraelskie owoce cytrusowe do codziennej przeką ski i napoju na ulicy turystycznej! Najwyż ej oceniane są też mieszanki owocowe (kawał ki pomarań czy, ananasó w, bananó w i owocó w tropikalnych ubijane w blenderze). Bardzo duż y wybó r ciekawych napojó w bezalkoholowych w butelkach i sł oikach! Na przykł ad nektar bananowo-truskawkowy i zimna herbata z granató w.
• Ostatnim akcentem jest wino. Przeczytaj o tym wcześ niej i zdecyduj, co bę dziesz pił w Izraelu i co przywieziesz ze sobą . Wino ze staroż ytnego kraju winiarstwa, gdzie logo zaró wno Ministerstwa Turystyki, jak i winnicy Carmel to dwaj mali mę ż czyź ni niosą cy ogromną winoroś l - Caleb i Joshua - to, cokolwiek powiesz, jest wspaniał ym prezentem o znaczeniu! W 2008 roku wpł ywowy amerykań ski magazyn Wine Spectator opublikował dł ugi artykuł o winie w Izraelu, któ ry zakoń czył się stwierdzeniem, ż e „Izrael produkuje wina ś wiatowej klasy”. Zabawny przypadek: widzieliś my w hotelu, ż e do soboty otworzyli specjalną butelkę wina dla swoich pracownikó w i stał o się tak interesują ce, jakiego rodzaju rytualnego wina szabatowego jeszcze nie spró bowaliś my, ż e poszliś my do supermarketu i kupiliś my sobie butelki z tą samą etykietą z duż ymi czerwonymi pę czkami! Na lotnisku jak zwykle dł ugo pytali, jakie wino, gdzie je kupili, ile butelek - zginę ł o 15 minut, a już w domu w Nowosybirsku okazał o się , ż e przywieź liś my 100% naturalny sok winogronowy w pię knej butelce wina ! ! ! Ucz się hebrajskiego kochanie, a przynajmniej poproś o pomoc w supermarkecie, aby nie nosić ze sobą cię ż kich butelek soku winogronowego przez tysią c mil!
• Zakwestionowano tzw. ice-shakes – gę ste napoje o ró ż nych smakach z kruszonym lodem. Wzią ł em banana i kokosa - no có ż , nieznoś nie lodowate. . . Spró buj, moż e ci się spodoba!
PORADY DLA RODZICÓ W ZAKUPY:
Sami Izraelczycy kochają zakupy i bardzo cenią sobie dobrą obsł ugę , dlatego w sklepach panuje bardzo przyjazna atmosfera, dzię ki czemu zakupy w Izraelu to przyjemnoś ć . Wielu sprzedawcó w mó wi po rosyjsku, a prawie wszyscy mó wią po angielsku. Co kupić na prezent dla przyjació ł i krewnych? A co to jest dla ciebie – to niebanalne, opró cz magnesó w i koszulek, co bę dzie przypominał o Izrael, a czego nie ma w innych miejscach?
• W ż ydowskich sklepach znajdziesz ogromną liczbę stylowych pamią tek: menora menora to symbol pań stwa Izrael, mezuza do twoich drzwi wejś ciowych z wstawionym wersetem z Księ gi Powtó rzonego Prawa 6 (bezwzglę dnie spotkasz mezuzy w ró ż nych formach wszystkie drzwi wejś ciowe w Izraelu, nawet pokó j hotelowy! ), napisy z bł ogosł awień stwem dla domu w ję zyku rosyjskim, angielskim lub hebrajskim, szalenie pię kne ceramiczne lakierowane czerwone granaty, eleganckie obrusy szabatowe, kieliszki do wina i komunii, figurki o tematyce biblijnej. Biorą c pod uwagę , ż e w ostatnich latach nie kupował em szczerze pogań skich pamią tek, masek, magnesó w, aby nie zaś miecać duchowej atmosfery mojego domu i unikną ć rzucanych na nie przekleń stw, w Izraelu po prostu krę ci się w gł owie od tak szerokiego wyboru „ czyste" pamią tki i prezenty - w ż adnym innym kraju Ś wiat nigdy nie widział takiej ró ż norodnoś ci!
• Bardzo pię kne Mogen Dovids - sześ cioramienne gwiazdy Dawida, szczegó lnie w biż uterii!
• Biż uteria to osobna kwestia: zaró wno ci, któ rzy zamierzają kupić kamienie szlachetne i pó ł szlachetne, jak i ci, któ rzy kochają biż uterię , nie bę dą zawiedzeni: bardzo stylowe drobiazgi, któ re na pewno zrobią wraż enie! Zwró ć uwagę na stojaki ze srebrną biż uterią „Magnolia” (dostę pne w prawie wszystkich galeriach handlowych w Izraelu). Są to niedrogie i eleganckie rzeczy z ró ż nymi rodzajami kamieni i po prostu ze srebra, któ re są eksportowane przez wiele krajó w ś wiata, ale wydaje się , ż e jeszcze nie do Rosji.
• Radzę nie zabierać ze sobą stroju ką pielowego - w Izraelu po prostu zdmuchuje dach z obfitoś ci i pię kna zaró wno niedrogich, jak i markowych modeli projektantó w (a izraelskie stroje ką pielowe są cenione w cał ej Europie, a tutaj, w Nowosybirsku, są sprzedawane po ceny 5 razy droż sze niż Ejlat czy Tel Awiwski). Jeden z dobrych sklepó w w Tel Awiwie znajduje się na począ tku ulicy Allenby po prawej stronie, jeś li idziesz od nasypu. W Ejlacie stroje ką pielowe są wszę dzie.
• Kremy z Morza Martwego - mó wią , ż e ceny w Morzu Martwym i w Ejlacie (któ ry jest uważ any za strefę bezcł ową ) są takie same, nasz przewodnik nawet poradził nam, abyś my kupowali wszystko w któ rejkolwiek z aptek w Tel Awiwie, wię c kupuj gdzie bę dzie wię cej czasu. Bardzo opł aca się kupować zestawy i kremy w systemie 5+1.10 na promocje. cena itp. , ponieważ te 5 i 10 mogą zawierać ró ż ne kremy tego samego producenta. Nasz przewodnik nie zabrał nas do fabryki Ahava, do któ rej zwykle chodzi wię kszoś ć turystó w – jest doś ć rozreklamowana i kosztuje duż o wię cej, wię c warto spró bować innych marek, któ rych uż ywają sami Izraelczycy. Był am bardzo zadowolona z zakupó w: ró ż nica mię dzy zwykł ym kremem z Morza Martwego a dobrymi kremami Loreal czy Yves Rocher jest niesamowita. Jeś li masz wą tpliwoś ci, co przywieź ć swoim przyjacioł om i bliskim - zatrzymaj swó j wybó r na kremie - ich radoś ć nie bę dzie miał a granic.
• Chcę ró wnież zwró cić uwagę na kapelusze. Tak, nie zdziw się - czapki. Ponieważ w Izraelu religijna mę ż atka musi nakrywać gł owę , zainteresowanie kapeluszami nigdy nie zanika - to pozwala rzemieś lnikom na wykonanie tak niesamowitych i eleganckich modeli, ż e nawet my, któ rym ten dodatek jest raczej oboję tny, idziemy do sklepu na ulicy. HaMelech Jerzy V (Kró l Jerzy) w Jerozolimie (jest to ś cisł e centrum, skrzyż owanie z deptakiem Ben Hilel), nie mó gł wyjechać bez zakupu! To klasyczne kapelusze i coś w rodzaju beretó w, wszystkie wykonane z bardzo pię knych materiał ó w, z rę cznie robionymi ozdobami i zdobieniami - sł owa nie dadzą się opisać . Jedno jest pewne - jeś li go zał oż ysz, nie bę dziesz mó gł go zdją ć ! Kobieta absolutnie nieziemska spojrzy na ciebie z lustra i powie: „Musisz to wzią ć ! ”.
• I jak już wspomniał em, wino, oliwę i przyprawy, mieloną beduiń ską kawę z kardamonem (np. z targu Mahane Yehuda w Jerozolimie lub z targu Carmel w Tel Awiwie) należ y zabrać dla siebie i na prezenty! Jeś li rozstanie z fellafelem jest dla Ciebie smutnym momentem, kup do niego przyprawy na targu - sprzedawca zmiesza przed Tobą kilka rodzajó w nieznanych przypraw w odpowiedniej proporcji. W domu, kupują c ciecierzycę (ciecierzycę ) na targu od towarzyszy z Azji Ś rodkowej, moż esz ł atwo znaleź ć przepis w Internecie i...zadziwić swoją rodzinę tak egzotycznym i tak znanym daniem!
• „Sekret firmy”: jeś li nagle jakimś sposobem zrezygnujesz z zakupó w pamią tek w Jerozolimie… ee, czy to prawda? Jeś li zostaniesz w Tel Awiwie przed lotem, udaj się prosto na arabski pchli targ w Jaffie: bez targowania się kupisz wszystko po cenach 60% niż szych niż w miejscach turystycznych, ale jak się targujesz…. Jest tam wszystko: od magnesó w, judaikó w, koszulek po stylową biż uterię , wazony, etole i inne rzeczy.
KRÓ TKO O MOJEJ WYCIECZCE DO IZRAELA
Nasza wycieczka nazywał a się „Autorska wycieczka po biblijnych miejscach Izraela”. Odwiedziliś my takie miejsca jak Wzgó rza Golan (granice z Syrią i Libanem), region Morza Galilejskiego, biblijny park przyrody Neot Kdumim, gdzie grupowaliś my sadzimy drzewa, Jaffa, Nazaret, Armageddon, Hajfa, Mukhraka. Bardziej niż zwykle spojrzeliś my na Jerozolimę i byliś my zachwyceni tunelami Wzgó rza Ś wią tynnego oraz spektaklem ś wietlnym i muzycznym na Wież y Dawida, koń czą cym wycieczkę nad Morzem Martwym. Wię cej szczegó ł ó w na temat programu wycieczki moż na zobaczyć na stronie internetowej firmy „Olympia-Reisen-Syberia”. Ale cał y program zrobiliś my w tak szaleń czym tempie (tylko dzię ki mobilnoś ci naszej 11-osobowej grupy i doś wiadczeniu naszej przewodniczki Emmy), ż e nie jestem pewna, czy wszystko da się powtó rzyć , jeś li jedzie się samemu.
Jeś li nie mieszkasz na Syberii, to w celu zorganizowania takiej wycieczki skontaktuj się z firmą goszczą cą w Jerozolimie, któ ra zorganizował a nasz wyjazd - Rejwan. Jako pracownik branż y turystycznej mogę powiedzieć , ż e był am zachwycona klarownoś cią i kreatywnoś cią pracownikó w firmy. Chę tnie podzielę się kontaktami, napisz! Jestem ró wnież zachwycona pracą naszej przewodniczki Emmy Edelstein, któ ra w pracę wł oż ył a cał ą swoją duszę . Jestem zdumiony jej erudycją i jestem pewien, ż e w ż adnym innym kraju na ś wiecie praca przewodnika nie wymaga takiego poś wię cenia i dobrej pamię ci jak w Izraelu! Jedna historia tego kraju jest coś warta! Jak pisze Leon Juris o Izraelu w Księ dze Wyjś cia: „Mał y kraj, któ rego każ dy cal ziemi jest przesią knię ty chwał ą i krwią ”. Pod koniec wycieczki, kiedy wszyscy musieli upewnić się , ż e każ de wydarzenie biblijne ma swoją wspó ł rzę dną geograficzną i nagle stał o się to tak naturalne, jeden z uczestnikó w zadał nawet pytanie: „Nie zrozumiał em, czy byliś my już w Ogrodzie Edenu, czy po prostu pó jdziemy? Ech, teraz granice Izraela rozszerzą się na Irak, wtedy bę dziesz musiał pokazać Ogró d Eden! : -)
Nastę pnie ci z nas, któ rzy zostali na drugi tydzień , pojechali sami do Ejlatu regularnym autobusem firmy Egged iw ten sam sposó b po 5 dniach dotarliś my do Tel Awiwu, gdzie zostawili nas ostatni uczestnicy wycieczki. Wyjechaliś my we czwó rkę z przyjació ł mi, po raz kolejny pojechaliś my na wł asną rę kę do Jerozolimy i spokojnie spacerowaliś my po Tel Awiwie i Jaffie.
TWOJA NIEZALEŻ NA WYCIECZKA W IZRAELU (BEZ WYNAJMU SAMOCHODU)
Autobusy turystyczne czę sto przejeż dż ają obok wspaniał ych miejsc tylko z jednego powodu - nie ma ani minuty na dodatkowy przystanek. Wcią ż jest szczegó lna radoś ć z ż ycia nie wedł ug harmonogramu podczas wakacji i samodzielnego wybierania miejsc i godzin odwiedzin! Nie uważ am się za eksperta od Izraela, ale oś mielam się przedstawić moją wizję ergonomicznego planowania samodzielnej podró ż y, ł atwej do zrealizowania przez zwykł ych turystó w bez specjalnego doś wiadczenia w samodzielnym podró ż owaniu, któ ra pokrył aby najciekawsze miejsca przy minimalnych kosztach i maksymalna swoboda. Hotele i ubezpieczenia moż na kupić w przedsprzedaż y w biurze podró ż y lub zarezerwować online, aby unikną ć nieprzyjemnych niespodzianek zwią zanych z zatł oczonym hotelem podczas ś wią t ż ydowskich lub podczas waż nych wydarzeń , wystaw i sympozjó w.
Bę dziesz musiał zaopatrzyć się w dobre mapy (przynajmniej odwiedź biura turystyczne w Izraelu), ale bą dź przygotowany na to, ż e praca z nimi przypomina trochę quizy ję zykowe. Podobał o mi się , jak napisał o tym jeden dziennikarz: „Izraelskie cechy geograficzne są trudne do znalezienia na mapie. Poł owa po prostu nie, inni wrę cz przeciwnie, mają kilkanaś cie nazwisk – starych, nowych, ż ydowskich, arabskich, ś wieckich i biblijnych. Ale podró ż bez przygó d to tak naprawdę tylko pienią dze wyrzucone w bł oto!
Podró ż owanie na wł asną rę kę bez wypoż yczonego samochodu da Ci moż liwoś ć docenienia doskonał ej pracy autobusó w mię dzymiastowych firmy Egged. Wszystkie transfery bę dzie moż na zaplanować z wyprzedzeniem, sprawdzają c ceny i rozkł ady jazdy na stronie internetowej. W przypadku popularnych tras dalekobież nych, na przykł ad Morze Martwe-Ejlat i Ejlat-Tel Awiw, lepiej zamó wić i zrealizować bilety w zaliczkę dzwonią c na telefony firmy (na linii rosyjskoję zycznej) i pł acą c kartą kredytową . Hasł o, któ re otrzymasz, pozwoli Ci wsią ś ć do autobusu, podają c kierowcy tylko hasł o, lub wydrukować bilety w specjalnej maszynie. Bardzo wygodne i niedrogie! Przyjemnoś cią jest ró wnież podró ż owanie nowoczesnym, klimatyzowanym pocią giem z Tel Awiwu do Hajfy lub Akko.
Uwaga: wycieczki mię dzymiastowe i wycieczki z Tel Awiwu najlepiej odbyć pocią giem z Dworca Centralnego Ha-Shalom lub autobusem z pobliskiego dworca autobusowego Terminal 2000 / Arlozorov (tutaj wszystko jest o wiele ł atwiejsze niż na bezwymiarowym Dworcu Centralnym w Tel Awiwie).
Taksó wki w Izraelu są wszę dzie niedrogie, a jeś li jest was trzech lub czterech, generalnie taniej jest wzią ć taksó wkę niż autobus. Zauważ ył em, ż e gdy kierowcy zaproponowali, ż e zejdą z licznika, kwota okazał a się taka sama - podobno chcieli tylko dorobić kasie, ale nie kosztem turystó w. Dobrze zrobiony. Ale dla spokoju ducha lepiej wł ą czyć taksometr! Wyją tkiem był y przypadki w miejscach turystycznych: tam taksó wkarze pracują bez licznika wedł ug swoich „markowych stawek” za 10-20 szekli wię cej (Postó j taksó wek przy Bramie Jafy starego miasta Jerozolimy, taksó wki przy wyjś ciach z gł ó wnych dworcó w autobusowych Jerozolima i Tel Awiw, dworzec kolejowy i dworzec autobusowy Arlozorov w Tel Awiwie). Jeś li nie chcesz w zasadzie przepł acać , cofnij się o 20 metró w i zatrzymaj zwykł ą taksó wkę , a jeś li masz bagaż , postaw się lub targuj! Raczej przeciwnie, najpierw obniż cenę , a potem pogodź się z tym, ż e wcią ż jest o 5-10 szylingó w wyż sza : -)
Jeś li wię c wybierasz się po raz pierwszy w okresie pł ywania w Morzu Ś ró dziemnym (maj-paź dziernik), to optymalny program na 14 dni, zbilansowany pod wzglę dem wakacji nad morzem i wycieczek, moż e wyglą dać tak: 4 noce w Tel. Aviv (TLV) /3 noce w Jerozolimie/2 noce nad Morzem Martwym/ 4 noce w TLV:
1. Przylot do Tel Awiwu. Zarezerwuj wycieczkę do Galilei czwartego dnia bezpoś rednio w hotelu. Wieczorem koniecznie wybierz się na spacer po promenadzie!
2. Rano udaj się na targ Carmel - poczuj smak Bliskiego Wschodu i spę dź dzień na morzu!
3. Cał odniowa wycieczka do Hajfy pocią giem z Dworca Centralnego HaShalom (naprzeciwko dworca autobusowego 2000-Arlozorov, biletó w nie moż na kupić z wyprzedzeniem, pocią gi odjeż dż ają czę sto, 27 godzin szkolnych) W Hajfie: spacer po kolonii niemieckiej i przejazd do szczyt Carmel, ską d zaczynają się „idealne ogrody Bahai” (ul. Yefe Nof) - wycieczki odbywają się co godzinę . Gorą co radzę przedł uż yć wycieczkę i odwiedzić staroż ytną Akkę , wspomnianą w Dziejach Apostolskich w zwią zku z jego wizytą przez Apostoł a Pawł a (wó wczas nazywał a się Ptolemais). To 20-30 minut autobusem 262/272 z Hajfy (odjazd co 10 minut, 16 godzin szkolnych). Moż esz wró cić do TLV pocią giem bezpoś rednio z Akko, ale lepiej jest wcześ niej sprawdzić dokł adną godzinę odjazdu na stronie Israil. Obecnie Akko sł ynie z restauracji rybnych i spaceró w wzdł uż staroż ytnych muró w obronnych, podziemnego miasta krzyż owcó w i karawanseraj. Stare miasto jest peł ne niespodzianek, przespaceruj się po prawdziwym arabskim targu i kup to, czego nigdy nie pró bował eś - kwadratowe ciasteczka energetyczne z czarnuszką , ciasteczka figowe, ser fatair i ptysie z dzikiego szpinaku - w sł odyczy Abuk Qahir. W sklepie Hassan Taha: arabskie sł odycze, karmelizowane orzechy, ró ż owa delikatna turecka rozkosz w proszku, ś wież a chał wa, ptysiowa baklawa z pistacjami. W piekarni Barzek Jihan moż na skosztować pysznej druzyjskiej pity z mię kkim serem labaneh i oliwą z oliwek, a takż e sambusakó w z serem i zatarem. Bader-Bader, facet w czapce z „palarni” Beit Keliya, pali ziarna kawy i od razu moż esz spró bować jego kawy, tak jak jest, albo z orzechami nerkowca, orzechami wł oskimi, pistacjami lub imbirem. Spró buj domowego hummusu w hummusowym miejscu Bashara (Osmana). Hamam-Basza / Ł aź nie Tureckie (12 szkó ł ) - projekt tego interaktywnego muzeum w Akko tak bardzo spodobał się ambasadorowi Turcji, ż e poprosił o zgodę na przeję cie tego doś wiadczenia, ale mu odmó wiono. Na obiad/kolację udaj się do jednej z nastę pują cych restauracji: Oudeh Brother, Abu Christo w pobliż u latarni morskiej (jest taras z widokiem na morze), Uri Buri (droż sza restauracja, do któ rej w weekendy przychodzą wyją tkowi ludzie z innych miast) lub po prostu mał a piekarnia na ulicy Saladyna! Uwaga kobiet: Ś redniowieczna Akka jest urocza, ale kobiety bez mę ż czyzn, nawet same lub w grupie, przycią gają zbyt wiele uwagi arabskiej ludnoś ci w labiryntach starego miasta, zwł aszcza po zmroku! Powró t i nocleg w TLV.
4. Zorganizowana wycieczka do Galilei. Ponieważ wszystkie ciekawe miejsca są rozproszone wzglę dem jeziora, bardzo trudno bę dzie wszystko znaleź ć i odwiedzić podczas podró ż y na wł asną rę kę bez samochodu. Wycieczka z przewodnikiem w tym przypadku jest najł atwiejszym i najprzyjemniejszym wyjś ciem (najlepiej z przejaż dż ką ł odzią po jeziorze)! Nocleg w TLV.
5. Przejazd do Jerozolimy z dworca autobusowego „Terminal 2000-Arlozorov” (Odjazd co 30 minut, nie moż na odebrać biletó w z wyprzedzeniem, ok. 19h). Zameldowanie w hotelu w Jerozolimie. Zobacz program Jerusalem poniż ej.
6 i 7. Jerozolima.
8. Rano wyjazd do Ein Bokek (Morze Martwe) z dworca centralnego Jerozolimy. Uprzedź z wyprzedzeniem kierowcę o tym, w któ rym hotelu się zatrzymać (co 200m przystanki autobusowe).
9. Ein Bokek i wakacje nad morzem. Jeś li naprawdę chcesz odwiedzić twierdzę Massada, zarezerwuj wycieczkę natychmiast po przybyciu do hotelu.
10. Przeprowadzka Ein Bokek – Tel Awiw. Zamó w bilety z wyprzedzeniem i czekaj na autobus na dowolnym przystanku w kierunku TLV.
11. TLV. Rano morze, po poł udniu taksó wką do Jaffy (jeś li mieszkasz niezbyt blisko). Lunch w restauracji Aladdin z widokiem na morze i drapacze chmur Tel Awiwu. Spaceruj wzdł uż staroż ytnego portu i wzdł uż wą skich starych uliczek. Spró buj zgadną ć w taki sposó b, aby o zachodzie sł oń ca/o zmierzchu wró cić do TLV pieszo (okoł o 30-40 minut pieszo, jeś li mieszkasz w rejonie Allebi St. ). Wielką przyjemnoś ć sprawia spacer promenadą i pię kny widok na wieczorny/nocny Tel Awiw!
12. TLV i morze
13. TLV i morze, a dziś nie trudź się odbyć podró ż w przeciwnym kierunku - w kierunku Jaffy o zachodzie sł oń ca (a już moż esz wró cić taksó wką ). Zostaniesz w peł ni nagrodzony! Nocna Jaffa to bajka!
14. Wyjazd z TLV.
Jeś li wycieczka przypada na listopad - kwiecień , lub jeś li w każ dym razie chcesz pojechać nad Morze Czerwone, to po 9 dniu program wyglą da nastę pują co:
10. Ein Bokek - Eilat (ró wnież autobusem, bilety - z gó ry ok. 50h)
11 i 12 – Ejlat
13. Ejlat - Tel Awiw (autobusem, bilety - z gó ry, ok. 70h)
14. Wyjazd z TLV.
(Ł ą cznie rezerwujemy 4 noce w Tel Awiwie (TLV) / 3 noce w Jerozolimie / 2 noce nad Morzem Martwym / 3 noce w Ejlacie / 1 noc w TLV przed wyjazdem).
Jeś li odwiedzasz Izrael po raz drugi i widział eś już wszystkie standardowe gł ó wne atrakcje, któ re są zawarte w wię kszoś ci programó w, wypró buj tę :
1. Przyjazd do TLV i nocleg w Hajfie.
2. Wycieczka do mistycznego Safed (autobus)
3. Wycieczka do Akko (autobusem lub pocią giem)
4. Przeprowadzka do Jerozolimy (autobusem)
5. i 6. Jerozolima.
7. Przejazd autobusem z Jerozolimy nad morze, gdzie chcesz odpoczą ć i na dowolną liczbę dni (Dead, Red - Eilat lub Mediterranean - TLV).
WSKAZÓ WKI WEDŁ UG MIAST I REGIONÓ W
To jedyne miejsce, w któ rym samodzielny program wycieczek, chyba ż e jesteś w samochodzie, jest trudny. Jak pisał am wcześ niej, lepiej zarezerwować cał odniową wycieczkę do Galilei z grupą i przewodnikiem, a najlepiej z przejaż dż ką ł ó dką po jeziorze - to jeś li macie wystarczają co duż o zabytkó w zwią zanych z ż yciem Jezusa i skupionych wokó ł jezioro. Co dziwne, pamię tam przede wszystkim przejaż dż ki ł ó dką po jeziorze i te chwile, kiedy zwiedzają c koś cioł y miał am okazję pojechać nad samo jezioro, zdją ć buty i staną ć w wodzie: w takich momentach inni turyś ci zniknę li z pola widzenia, zostaliś cie przewiezieni 2000 lat temu i zostaliś cie sami z narodem ż ydowskim, z rybakami, z Kazaniem na Gó rze i 2 bochenkami i 5 rybami. . .
Nazaret ma swó j specyficzny smak: po pierwsze, arabskie miasto z cyfrowymi nazwami ulic (spró buj, znajdź dom na skrzyż owaniu 6647. i 5478. ) - a to tak wielka ró ż nica w poró wnaniu z zadbanymi ż ydowskimi miastami! Po drugie, Bazylika Zwiastowania NMP z mozaikowymi malowidł ami przedstawiają cymi wizerunki Matki Boskiej, któ re został y podarowane bazylice przez ró ż ne katolickie kraje – na pewno warto tam zajrzeć , przynajmniej jak do muzeum. No bo gdzie indziej moż na zobaczyć Maryję Japoń ską z wą skimi oczami i kimono, mniej wię cej tego samego Koreań czyka, Etiopczyka (skreś lonego z UFO), Amerykanina (w wieczorowej sukni na wybiegu) i tego, któ ry mnie uderzył najbardziej - klasyczna ską po odziana Taika w narodowym stroju gł owy - w "przedł uż eniach paznokci", a nawet na wę ż u ! ! A jak to jest patrzeć na ten cał y panteon z nieba na prostą ż ydowską dziewczynę Miriam? : -)
W Nazarecie był a jeszcze ta synagoga, do któ rej chodził Jezus i gdzie czytał zwó j Izajasza z proroctwami o nim – kiedy faryzeusze myś leli, ż e bluź ni i wypę dzili Go z miasta.
Kilka sł ó w o naszym hotelu w Tyberiadzie, ską d robiliś my wycieczki do ró ż nych miejsc w Galilei:
Dobry hotel, biorą c pod uwagę , ż e Tyberiada nie jest najbardziej turystycznym regionem Izraela. Nie znajduje się nad jeziorem, ale odką d zabrano nas na wycieczki i wró ciliś my wieczorem na obiad, był o tak samo. Jedzenie - jedno z najlepszych w Izraelu, jeś li wzią ć pod uwagę smak potraw - wszystko jest bardzo domowe i naturalne. Przytulne sale, basen na 2 pię trze, stoliki przy basenie na ś wież ym powietrzu, ską d wieczorem rozpoś ciera się przepię kna panorama miasta na szczyt gó ry. Moż na zobaczyć bardzo ciekawych turystó w: grupy katolickie z padrami, grupy prawosł awne w chustach iz księ ż mi, koreań skich chrześ cijan przychodzą cych na obiad z Bibliami. Bardzo wzruszają ca niemiecka grupa tań czył a wieczorem przy basenie i ś piewał a „Eveynu Shalom Aleichem” - to moż e się zdarzyć tylko na Morzu Galilejskim! Bardzo mił a atmosfera w tym hotelu!
Mó wi się , ż e Jerozolima jest jednym z tych miejsc, któ re trzeba zobaczyć , aby uwierzyć . Ani jeden opis tego miasta nie odda wraż enia, któ re poczujesz, gdy tam przyjedziesz! Ż adne miasto ani miejsce nie jest wymieniane w Biblii tak czę sto i z taką mił oś cią jak Jerozolima. Religia, kroniki, geografia Ś wię tego Miasta i codzienne troski mieszkań có w Jerozolimy są tu ś ciś le splecione. To chyba jedyne miejsce na ziemi, któ re ma zaró wno duchową , jak i rzeczywistą historię . Zamiast sł ó w „Pó jdę do miasta” miejscowi mó wią „Pó jdę do Jerozolimy”, tak jak sł owa biblijne! Ale wszystkie sł owa są bez znaczenia - po prostu proponuję ci, jak mi się wydaje, optymalny i niejednostronny program na 3 dni, któ ry da ci poczucie przynależ noś ci do Jerozolimy jako mieszkań ca lub drogiego goś cia, oraz nie jako turysta Ikubatora – jeden z milionó w, któ rzy przechodzą przez Jerozolimę Via Doloros do Bazyliki Grobu Ś wię tego i uważ ają program za zakoń czony. A potem pojawiają się statystyki: „Atrakcją nr 1 w Izraelu, wedł ug zagranicznych turystó w, jest Via Dolorosa”, przeczytał em to zdanie 10 razy, nie wierzą c w jego powagę … I to z cał ą ró ż norodnoś cią , ż e Izrael - czy nawet sama Jerozolima - moż e zaoferować ? XIII-wieczna trasa, po któ rej Jezus nigdy nie szedł po prawdziwych murach, bę dą cych ś wiadkami wydarzeń opisanych w Biblii, takich jak tunel Ezechiasza sprzed 2700 lat w Mieś cie Dawida czy Armagedon, któ ry wykopuje nakł adają ce się na siebie warstwy 26 cywilizacji? A wszystko z tego, ż e czasu jest ekstremalnie mał o, a grup jest duż o, a duż o ł atwiej jest prowadzić turystó w standardowymi szlakami wedł ug wypracowanego od dziesię cioleci programu, niż pró bować zaoferować turystom coś nowego. I wzywam was do poprawienia tych statystyk!
Ale najpierw program twojego wolnego dnia w Jerozolimie, jeś li jesteś w trasie, a program obejmuje ten wolny dzień w Jerozolimie! Hej, ogranicz zakupy i bezcelowe spacery do minimum i zobacz, czego zwykle nie ma w tradycyjnym programie wycieczek - nie poż ał ujesz! Nawet jeś li masz wolny dzień nad Morzem Martwym, w Tel Awiwie, Hajfie i Netanji, nie bą dź zbyt leniwy, aby przyjechać do Jerozolimy regularnym autobusem! Realizowaliś my ten program przez 1 dzień , po przybyciu do Jerozolimy z Tel Awiwu (ze stacji Arlozor). Zaopatrz się w duż ą iloś ć pamię ci w swoim aparacie - zabrakł o mi jej już przy zwiedzaniu pierwszych obiektó w, a z braku warsztató w fotograficznych po drodze cał y dzień kasował em ze ł zami super-zdję cia, bo tak był o nie sposó b się oprzeć dalszej fotografii!
A wię c TWÓ J NIEZAPOMNIANY DZIEŃ W STAROŻ YTNYM JEROZOLIMIE:
(Punkty 1 i 2 moż na skreś lić , jeś li program wypada w sobotę ! )
1. Bliski Wschó d trudno sobie wyobrazić bez rynkó w. Jerozolima nie jest wyją tkiem. Targ Mahane Yehuda to najbardziej ruchliwy i najbardziej kolorowy targ ś wież ej ż ywnoś ci w Jerozolimie. Burza zapachó w, koloró w, kształ tó w, ciekawi sprzedawcy, zamieszanie kupują cych, chał wa zapada się , worki przypraw, wó zki ze ś wież o upieczonymi buł eczkami i pitami, mió d etrogowy, krę gi owczego sera w czekoladzie - wszystko, co sł yszał eś i czytał eś o orientalach rynki bez brudu i bał aganu, któ rych tutaj nie znajdziesz. Gł oś no, kolorowo i soczyś cie. Wejś cie od ulicy Agrippas.
2. Jeś li czas pozwoli i jesteś przyzwoicie ubrany, moż esz dojś ć do dzielnicy ultrareligijnych Ż ydó w Mea Shearim: wydaje się , ż e to tylko kilka minut na piechotę - a wehikuł em czasu przenosisz się do XVIII wieku! Bardzo niezwykł e miejsce bez tł umó w turystó w, gdzie czas się zatrzymał , gdzie moż na spotkać religijnych Ż ydó w w kapeluszach i pejsach, smutne mł ode dziewczyny i niewzruszone dzieci! Jeś li zresztą oglą dał eś filmy „Ushpizin” i „Kadosh”, na pewno zechcesz zobaczyć Mea Shearim! Dobre miejsce na tanie zakupy judaikó w. Ale jeś li jesteś w szortach, minispó dniczce, T-shircie z kró tkim rę kawem i nie okrywasz się szalikiem, moż esz zrobić to inaczej: z Mahane Yehuda weź taksó wkę do Bramy Jaffa starego miasta i zapytaj jechać wzdł uż Mea Shearim (to jest po drodze) - nadal bę dzie ciekawie, a jeszcze ł atwiej bę dzie zrobić kilka ciekawych zdję ć przez przednią szybę . Taksó wkarze zwykle są zdziwieni, zapytaj jeszcze raz - przyzwyczaili się do tego, ż e turyś ci podró ż ują trasą "hotel - stare miasto - hotel" i nawet jakoś zaczynają na ciebie patrzeć z zainteresowaniem i szacunkiem - no có ż , nowe pokolenie turystó w znikną ł , weź to!
3. Dalej: Brama Jaffa, gdzie prawdopodobnie był eś już z grupą . Przy wejś ciu po lewej stronie sprzedają bilety na spacer wzdł uż muró w – jedziemy tam! Nazywa się "The Ramparts Walk" (16sh, zachowaj bilety - mogą je ponownie sprawdzić na gó rze). Wydawał o mi się , ż e to nieporó wnywalne uczucie - spacerować wzdł uż muró w starego miasta na poziomie dachó w domó w. Warto tu pojechać chociaż by po to, ż eby oderwać się od grup turystycznych i zrozumieć , ż e jest tylko Jerozolima i wy dwoje, w innych miejscach turystycznych tł umó w tego nie odczujecie! Bardzo, gorą co polecam! Istnieją dwie trasy: z Jaffy do Garbage Gates wzdł uż dzielnicy ormiań skiej i z Jaffy do Lions przez okoł o pó ł torej godziny (lub moż esz opuś cić wyś cig z wyprzedzeniem w Damaszku lub Flower) przez dzielnice chrześ cijań ską i arabską . Polecam drugą trasę – jest o wiele ciekawiej, a widoki na miasto, dachy domó w i kopuł ę Skał y na szczycie paneli sł onecznych i anten są doś ć malownicze! Dodatkowo w rejonie Bramy Damasceń skiej, w arabskiej czę ś ci Jerozolimy, za dworcem autobusowym zobaczysz skał ę w kształ cie czaszki. To ją i mniej wię cej pod tym ką tem zobaczył angielski kapitan Charles Gordon w 1882 roku i pamię tają c, ż e Golgotę tł umaczy się jako „czaszka”, „miejsce frontowe”, zbadał skał ę i pochó wki u jej podnó ż a, któ re należ ał y do I. wieku naszej ery i uznali, ż e to miejsce wyglą da jak prawdziwa Golgota. Ta wersja jest obecnie uważ ana za bardziej prawdopodobną niż „klasyczna Kalwaria” - Koś ció ł Grobu Ś wię tego, ponieważ zgodnie z prawem ż ydowskim miejsce ukrzyż owania i pochó wku nie mogł o znajdować się w samym mieś cie, ale tylko poza jego murami, któ re w Faktycznie, mó wią Ewangelie (Mt 27 Mar 15, Ł k 23, J 19). Nasz program obejmował wizytę na Kalwarii Gordona, a jeś li uda Ci się gdzieś uciec lub namó wić przewodnika, ż eby tam pojechał , to bardzo Ci podzię kujesz! Inne nazwy: Garden Tomb, Garden Tomb, jeś li weź miesz taksó wkę . Wspaniał e miejsce!
4. Schodzimy wię c z muró w w rejonie Bramy Kwiatowej (wcześ niej) lub Bramy Lwa (pó ź niej), co pozwoli jeszcze raz przejś ć przez fragment Drogi Bolesnej). Tutaj pozwalam się zagubić w arabskim starym mieś cie - to MUSI, a to jest szczegó lny szum i urok! Jest tu mniej turystó w, ale wię cej prawdziwego ż ycia. Twoja mapa jest z tobą , a samo stare miasto jest niewiarygodnie mał e, wię c ś miał o ruszaj do przodu, zaglą daj do sklepó w, targuj się z arabskimi sprzedawcami, aż stracisz puls. Ale nie targuj się , jeś li począ tkowo postanowił eś niczego nie kupować - jest to już brzydkie w stosunku do sprzedawcó w. Gdy się zmę czysz weź do rę ki mapę - musisz udać się na ulicę El Wad (HaGay) i zejś ć w okolice Ś ciany Pł aczu, aby ponownie odwiedzić to miejsce bez grupy. Ale po drodze nadal chcę ci doradzić jedną rzecz.