Muzeum Historii Lokalnej znajduje się w centrum Odessy, w dwupiętrowej późnorenesansowej rezydencji zbudowanej w 1876 roku przez odeskiego architekta F. Gonsiorovsky'ego i znanej jako Dom Nowikowa a>. Muzeum zostało otwarte 6 maja 1956 r. na podstawie zbiorów Muzeum Obrony Odessy i Regionalnego Muzeum Krajoznawczego. W zbiorach muzeum znajduje się 120 tys. eksponatów opowiadających o historii Odessy i regionu: dokumenty sygnowane przez Katarzynę II i G.Potiomkina, A.Suworowa i M.Kutuzowa, I. de Ribasa, druki, przedmioty sztuki użytkowej, zbiory numizmatyka i broń, malarstwo portretowe XVIII - początek XX wieku, kolekcje ikon, artykuły gospodarstwa domowego.
W muzeum znajdują się wystawy stałe: „Stara Odessa”, „Odessa i region w II wojnie światowej 1939-1945”, „Broń z kolekcji muzealnej”, ekspozycja odrębnej sali wystawowej „Stepowa Ukraina”.