Katedra św. Włodzimierza
Katedra św. Włodzimierza Katedra patriarchalna
Ukraina, Kijów
W 1852 r. metropolita Filaret wyraził ideę wybudowania w Kijowie katedry poświęconej 900. rocznicy Chrztu Rosji. Pomysł ten bardzo spodobał się cesarzowi Mikołajowi I, który zatwierdził projekt. W całym kraju rozpoczęto zbieranie datków na budowę świątyni, a do września 1859 zebrano około 100 tysięcy rubli. Ławra Kijowsko-Peczerska przekazała na budowę 1 milion cegieł wyprodukowanych we własnej cegielni. Pierwotny projekt katedry należał do petersburskiego architekta I. V. Sztroma i kijowskiego architekta diecezjalnego P. I. Sparro. Później projekt ten został gruntownie zrewidowany przez architekta A. V. Berettiego.
Katedra Włodzimierza została poświęcona Baptyście Rosji - Świętemu Księciu Włodzimierzowi. Zewnętrzny i wewnętrzny wygląd świątyni wymyślili architekci w starym stylu bizantyjskim, który był używany do budowy starożytnych rosyjskich cerkwi w czasach św. Włodzimierza i Jarosława Mądrego. Katedra Włodzimierza została założona w 1862 roku, ale jej budowa, skomplikowana trudnościami technicznymi, przeciągnęła się przez prawie trzydzieści lat - od 1862 do 1896 roku. Uroczysta konsekracja katedry odbyła się 20 sierpnia 1896 r. w obecności cesarza Mikołaja II i cesarzowej Aleksandry Fiodorownej.
Katedra jest sześciofilarową świątynią, tradycyjną dla rosyjskiej architektury, z trzema absydami, zwieńczoną siedmioma kopułami. Budynek ma 55 metrów długości, 30 metrów szerokości i 49 metrów wysokości, łącznie z krzyżem. Fasada budynku ozdobiona jest mozaikami autorstwa artysty A. N. Frolova. Na masywnych brązowych drzwiach głównego portalu można zobaczyć odlane z brązu płaskorzeźby z wizerunkami księżniczki Olgi i księcia Włodzimierza Świętego.
Sobór św. Włodzimierza w Kijowie jest znakomitym przykładem syntezy sztuki i architektury. Chwałę pomnika o wybitnym znaczeniu kulturowym, Katedra Włodzimierza otrzymała głównie dzięki swoim unikalnym obrazom. Katedrę namalowała grupa wybitnych artystów: V.M. Vasnetsov, M.A.Vrubel, M.V.Nesterov, P.A.Svedomsky i V.A.Kotarbinsky pod ogólnym nadzorem prof.A.V.Prakhov. Prakhov jest również autorem projektów szeregu detali wewnętrznych, w szczególności drzwi wejściowych z brązu. Mistrzowie z Wenecji brali również udział w ozdobieniu mozaikami wnętrza katedry. Ogólnym tematem obrazu katedry jest „Dzieło naszego zbawienia”. Mówią o tym zarówno wielkoformatowe kompozycje o tematyce ewangelickiej, jak i symbolicznie zarysowana historia rosyjskiego kościoła: symbolizuje go trzydzieści postaci rosyjskich świętych: męczenników, świętych, książąt, świętych kobiet - cała historia rosyjskiego prawosławia, wszystkich impulsy ducha, poszukiwanie wyczynu i prawdy...
Główna rola w tworzeniu obrazu świątynnego należy do V. M. Vasnetsova. Wykonał 15 kompozycji i 30 pojedynczych figur. Vasnetsov namalował główną nawę katedry, w której oprócz opowieści ewangelicznych duże miejsce zajmują kompozycje historyczne na dużą skalę: „Chrzest księcia Włodzimierza” i „Chrzest Kijowa”, a także portrety kanonizowanych Rosyjscy książęta: Aleksander Newski, Andrey Bogolyubsky, księżniczka Olga. Pędzel Wasniecowa należy do centralnej kompozycji w ołtarzu świątyni - Matki Bożej z Dzieciątkiem. Dla tych, którzy po raz pierwszy wchodzą do katedry, najsilniejszym wrażeniem staje się wizerunek Matki Bożej. W migoczącym złotym półmroku, na lekkich chmurach, chłodno i delikatnie rozświetlonych świtem Matka Boża z łatwością i niespiesznie idzie w stronę audiencji: Królowa Niebios niesie Syna do grzesznego świata… Tradycyjny wizerunek Matka Boża otrzymała pod pędzlem Wasniecowa niezwykle oryginalną i osobliwą interpretację. Ten obraz został nazwany „Matką Bożą Vasnetsovskaya”. Jej duże brązowe oczy, pełne smutku i miłości, patrzą czule na widza. Niezwykle piękna jest jej blada twarz, rozświetlona wewnętrznym światłem. Obraz Matki Bożej przepełniony jest miłością i ludzkim pięknem.
Początkowo szkice do obrazu katedry Włodzimierza przygotował M. A. Vrubel, ale nie zostały one przyjęte jako ostateczna wersja. Pędzle Vrubela należą do obrazu prawej nawy katedry. Autorstwo M. V. Niestierowa należy do 4 ikonostasów naw bocznych, kompozycji „Boże Narodzenie”, „Zmartwychwstanie” i „Teofania”, a także do szeregu ikon kościoła głównego i naw bocznych. Wśród nich szczególnie wyróżniają się ikony świętych książąt szlacheckich Borysa i Gleba oraz świętej księżniczki Olgi. Napisany na tle charakterystycznego krajobrazu „Nesterowa” wizerunek księcia Gleba przepełniony jest smutną poezją - jakby przeczucie rychłej śmierci z rąk mordercy spadało jak odbicie na natchnionej twarzy młodego księcia. .
Svedomsky i Kotarbinsky wspólnie wykonali 18 kompozycji i 84 pojedyncze postacie katedralnego muralu. Wśród nich pełne dramatu i tragicznego patosu kompozycje „Ostatnia Wieczerza”, „Chrystus przed Piłatem”, „Ukrzyżowanie”, żywe obrazy starożytnych książąt rosyjskich Andrieja Bogolubskiego i Igora Światosławicza, bohatera „Opowieści o Igorze” wyróżniać się. Ikonostas katedry został wykonany z przydymionego szarego marmuru z Carrary. Wnętrze świątyni zdobią wielobarwne marmury z Włoch, Francji, Belgii, Rosji i Hiszpanii. Posadzka mozaikowa katedry jest również wykonana z marmuru. Bogate srebrne naczynia do katedry Włodzimierza zostały wykonane przez znaną firmę jubilerską Chlebnikov.
Katedra Włodzimierza natychmiast przyciągnęła uwagę współczesnych. Gorąco dyskutowano o jego walorach artystycznych, wiele o nie dyskutowano, ale nikt nie kwestionował faktu, że gwałtowny rozwój sztuki rosyjskiej pod koniec XIX wieku znalazł w tym budynku swoje jasne i mocne ucieleśnienie. Współcześni jednogłośnie nazywali katedrę Włodzimierza w Kijowie „pierwszym natchnionym dziełem rosyjskiej sztuki religijnej”.
