Watykan jest koniecznoś cią dla wię kszoś ci w Rzymie. Dlatego kilka wskazó wek dla tych, któ rzy chcą nie tylko odwiedzić Watykan, ale takż e zobaczyć Papież a (z bardzo bliskiej odległ oś ci).
Prosty turysta moż e zobaczyć Papież a na trzech imprezach:
• audiencja publiczna (w ś rody rano);
• masa;
• angelius (kazanie i modlitwę , któ re Papież odczytuje w każ dą niedzielę z okna Pał acu Apostolskiego przed zgromadzonymi na placu ludź mi).
Harmonogram wydarzeń publicznych, w któ rych obecny jest Papież , jest wcześ niej drukowany na stronie internetowej Prefektury Papieskiej Stolicy http://www. Watykan. va/various/prefettura/en/udienze_en.html
Wejś cie do Angeliusa jest bezpł atne. Bilety są wymagane, aby wejś ć na publicznoś ć i masę . Bilety są darmowe, ale aby je otrzymać , trzeba napisać list do Prefektury Stolicy Papieskiej. Aby to zrobić , musisz wybrać wydarzenie z udział em Papież a, w któ rym chcesz uczestniczyć , a nastę pnie wypeł nić specjalny formularz listowy.
Formularze moż na pobrać tutaj - http://www. Watykan. va/various/prefettura/en/biglietti_en.html
Ten link wskazuje ró wnież dokł adnie, gdzie wysył ać listy. Opcja druga:
1. faks;
2. list pocztą.
Nie przewiduje się wysył ania e-mailem lub za pomocą komunikatoró w.
Pisma należ y wysył ać z wyprzedzeniem. Formularz należ y wypeł nić dla każ dego wydarzenia osobno, moż na go wysł ać w jednej kopercie. Wysł ał em za miesią c. Ale myś lę , ż e im szybciej, tym lepiej. Zwł aszcza jeś li chcesz dostać się na ś wią teczną mszę.
Najpierw wysł ał em list pocztą . Minę ł y 3 tygodnie bez odpowiedzi. Nastę pnie powielił em list faksem. Kilka dni pó ź niej wysł ano e-mail, w któ rym wskazano numery zaproszeń . Wysł ał em proś by o udział w audiencji 11 grudnia i mszy 12 grudnia w nadziei, ż e dadzą mi bilet na przynajmniej jedno wydarzenie. Ale wysł ali zaproszenia na oba wydarzenia.
Dosł ownie 2 dni pó ź niej przyszedł drugi list z Watykanu, w któ rym powielano informacje o zaproszeniach i dodano, ż e bilety został y mi przydzielone wcześ niej. W zwią zku z tym moż emy stwierdzić , ż e pismo dotarł o zaró wno pocztą , jak i faksem.
List wysł any e-mailem należ y wydrukować lub zapisać na smartfonie. Tym listem otrzymasz darmowe bilety.
Bilety wydawane są na dzień przed wydarzeniem - po poł udniu (do ok. 18-00) należ y przyjś ć do Watykanu i udać się do brą zowych drzwi na począ tku prawej kolumnady Berniniego. Podejdź do straż nikó w - pokaż list, przejdź przez ramkę wykrywacza metali i wejdź do brą zowych drzwi. Przedstaw list z numerami zaproszeń i otrzymaj koperty z biletami. Koperty są imienne, bilety nie. Zobacz, co dokł adnie ci dali. Dostał em tylko zaproszenia na audiencję , ale zapomnieli wzią ć udział w mszy. W koń cu musiał em wró cić.
Straż nicy przechodzą cicho, ale szwajcarscy pilnują pilnie i od razu blokują drogę - trzeba wyjaś nić powó d powrotu.
Publicznoś ć zaczyna się o 9:30. Zimą odbywa się w specjalnej sali dla audiencji, latem na placu. Do placu podeszliś my o 7 rano (myś leliś my, ż e jedziemy wcześ nie) i tł um nas oszoł omił . Wejś cie jest zablokowane, nie ma cywilizowanej kolejki – wszyscy stoją chaotycznie. Jacyś handlarze sprzedawali w tł umie darmowe bilety (nie wiem, o ile pytali). Zaczę li zbliż ać się do wejś cia.
Okoł o 7:30 straż nicy zaczę li wpuszczać ludzi na plac. Lekko wkroczyliś my do sali audiencyjnej. Zaję liś my miejsce gdzieś poś rodku, niedaleko gł ó wnego przejś cia. Sztuczka polega na tym, ż e podczas audiencji i mszy trzeba zają ć miejsca przy przejś ciu ś rodkowym. To na niego jedzie Pontifex.
Myś lał em, ż e siedzenie i czekanie na rozpoczę cie widowni bę dzie mę czą ce, ale był o to interesują ce. Naprawdę czujesz się obywatelem ś wiata.
Wokó ł ludzi z cał ego ś wiata - Europy, Azji, Afryki, Australii, Ameryki Pó ł nocnej i Poł udniowej. To pierwszy raz, kiedy spotykamy się z takim ś rodowiskiem. Każ dy stara się reprezentować swoją kulturę i podkreś lać swoją toż samoś ć narodową . Postanowiliś my też , ż e nastę pnym razem zabierzemy ze sobą flagę i zał oż ymy haftowane koszule)))
Hala przeznaczona jest na 6.3 tys. miejsc. Został cał kowicie wypeł niony. Kiedy Pontifex wchodzi do sali, wszyscy wyskakują z miejsc i tł oczą się w przejś ciu, wielu stoi na krzesł ach nogami.
Dlatego Life hack numer 1: nie noś biał ych ubrań i nie zabieraj ze sobą toreb, któ rych nie moż esz na siebie zał oż yć - moż liwe, ż e ktoś nadepnie na twoje krzesł o i twoje rzeczy pozostawione na krześ le.
Podczas audiencji znajduje się lista grup pielgrzymó w, któ rzy przybyli z ró ż nych krajó w. Widok jest zabawny - wzywają grupę i ci ludzie wstają , krzyczą , klaszczą , pokazują się.
Z tego, co mó wiono na widowni, czę ś ciowo rozumieliś my tylko angielski i polski. Ale to nie był o nudne. Sama atmosfera jest bardzo pozytywna.
Impreza nie został a opó ź niona – odczytano kazania, wymieniono grupy pielgrzymó w, nastę pnie zaproszono na scenę artystó w cyrku moskiewskiego na przedstawienie. Pokazali elementarne cyferki akrobatyczne, ale publicznoś ć był a z nich tak zadowolona, jakby demonstrowali coś niesamowitego.
Nastę pnie Papież pobł ogosł awił wszystkich, ż yczył wszystkim Wesoł ych Ś wią t i na tym zakoń czył a się audiencja. Moż na był o się rozejś ć , ale praktycznie nikt nie wyszedł - wszyscy czekali, aż papież ponownie przejdzie przez salę , kiedy bę dzie moż na go zobaczyć na odległ oś ć ramienia. Musiał em czekać pó ł torej godziny i był o to ż mudne i mę czą ce. Po oficjalnej czę ś ci publicznoś ci Pontifex poszedł do ludu))) Przed sceną stał rzą d 3 osó b na wó zkach inwalidzkich – okrą ż ył wszystkich.
Potem przyszł a kolej na nowoż eń có w (był o kilka par w ś lubnych garniturach) i zorganizowane grupy – policjanci, wolontariusze, dziecię ca druż yna pił karska i jeszcze ktoś inny. Generalnie Papa pracował jak supergwiazda na spotkaniach fanó w - robił zdję cia, uś miechał się itp. Biorą c pod uwagę , ż e ma 83 lata - moż na tylko podziwiać jego wytrwał oś ć i cierpliwoś ć.
Na nastę pny dzień mieliś my zaplanowaną mszę , któ ra zaczę ł a się o 18-00. Postanowiliś my udać się rano do Muzeó w Watykań skich, a stamtą d od razu na mszę w Bazylice ś w. Piotra. Bilety do muzeum był y kupowane z wyprzedzeniem. Wzię liś my najwcześ niejszy czas - o 9-00.
Life hack numer 2: jeś li chcesz posiedzieć stosunkowo cicho w Kaplicy Sykstyń skiej, kiedy nie ma w niej dzikiego tł umu, ż e bę dzie nawet tł oczno, kup bilety do Muzeó w Watykań skich jak najszybciej. Wejdź i nie zatrzymują c się nigdzie, szybko udaj się do Kaplicy Sykstyń skiej. Nastę pnie wró ć do wejś cia i zacznij zwiedzać muzea.
Life hack numer 3: audioprzewodnik w Muzeach Watykań skich jest specyficzny – przypomina zdrową rurkę ze staroż ytnego telefonu. Nie ma sł uchawek. Dlatego jeś li nie chcesz chodzić do muzeó w z rurką do ucha, zabierz ze sobą sł uchawki. O ile mnie pamię ć nie myli, w audioprzewodniku był o gniazdo sł uchawkowe.
Life hack numer 4: w Muzeach Watykań skich moż na niedrogo zjeś ć i wypić kawę . Ceny są zaskakują co rozsą dne. W zasadzie wszę dzie oferują gotowe menu. Zabraliś my się do pizzerii: duż y kawał ek cał kiem przyzwoitej pizzy, frytki + 0.5 l Coca-Coli - 10 euro. Jest nie tylko fast food, ale takż e peł nowartoś ciowa ż ywnoś ć . Jednak w zasadzie wszyscy chodzą do pizzerii.
Biorą c pod uwagę lunch i omijanie sklepó w z pamią tkami (po cichu obniż yliś my 100 euro na wszelakie drobiazgi - był oby wię cej moż liwoś ci finansowych, wię cej wydalibyś my, wię c jest gdzie się wę drować - zł oto, biż uteria itp. ) wydaliś my 7 godzin w Muzeach Watykań skich.
Niestety nie weszliś my do Pawilonu Powozó w, któ ry był zamknię ty z powodu remontu.
Dlatego Life hack numer 5: nie wybieraj się na wycieczki, któ re oferują zwiedzanie Watykanu za 2 godziny. W tym czasie nic nie widać normalnie. Chwyć przewodnik audio i chodź na wł asną rę kę.
Teraz trochę o mszy, któ ra odbył a się w ję zyku hiszpań skim i był a poś wię cona ikonie Matki Boskiej z Guadalupe, któ ra został a specjalnie przywieziona z Meksyku. Spodziewaliś my się , ż e bę dziemy mogli dostać się do Bazyliki ś w. Piotra przez Muzea Watykań skie. Ale najwyraź niej z powodu mszy przejś cie został o zamknię te. Przybywają c na plac na 2 godziny przed startem, zobaczyliś my gigantyczną kolejkę , któ ra prawie cał kowicie otaczał a plac. Na szczę ś cie kolejka poruszał a się wystarczają co szybko. Udał o nam się zają ć mniej lub bardziej przyzwoite miejsca przy przejś ciu. Siedział w otoczeniu zakonnic)))
Msza robi ogromne wraż enie, a wiele latynoamerykań skich piosenek sprawia, ż e wyglą da to na koncert.
Przy wejś ciu każ dy zwiedzają cy otrzymuje ksią ż ki z tekstami i notatkami. Bardzo widowiskowy przejazd Papież a z orszakiem przez katedrę.
Jeszcze raz chcę zwró cić uwagę na atmosferę - przyjemną i przyjazną . Jeś li weź miemy cał ą publicznoś ć , któ ra był a obecna na mszy, to do pewnego stopnia byliś my ciał em obcym. Ale jednocześ nie czuliś my się absolutnie komfortowo i cieszyliś my się tym, co się dzieje. Podobał o mi się , jak wszyscy podawali sobie rę ce podczas mszy.
Postanowiliś my, ż e nastę pnym razem, gdy bę dziemy w Rzymie, na pewno spró bujemy ponownie dostać się na mszę i publicznoś ć.
Film z publicznoś cią moż na obejrzeć tutaj – https://www. watykań skie wiadomoś ci. va/ru/papież -francis/papieska-audience/2019-12/obshchaya-audienciya-11-dekabrya-2019.html
Film z mszy moż na obejrzeć tutaj - https://www. watykań skie wiadomoś ci. va/ru/papiez/aktualnosci/2019-12/papa-sovershil-messu-v-prazdnik-bogorodicy -gvadelupskoj.html
Có ż , kilka sł ó w o katedrze ś w. Piotra. Wejś cie do Bazyliki jest bezpł atne. Kupujesz tylko audioprzewodnik i bilet do skarbca. To okoł o 10 euro. Jeś li wejdziesz na kopuł ę , ró wnież bę dziesz musiał kupić bilet.
Aby spokojnie spacerować po Katedrze (bez wchodzenia na kopuł ę ), sł uchają c audioprzewodnika, potrzebujesz 3 godzin.
Prosty turysta moż e zobaczyć Papież a na trzech imprezach:
• audiencja publiczna (w ś rody rano);
• masa;
• angelius (kazanie i modlitwę , któ re Papież odczytuje w każ dą niedzielę z okna Pał acu Apostolskiego przed zgromadzonymi na placu ludź mi).
Harmonogram wydarzeń publicznych, w któ rych obecny jest Papież , jest wcześ niej drukowany na stronie internetowej Prefektury Papieskiej Stolicy http://www. Watykan. va/various/prefettura/en/udienze_en.html
Wejś cie do Angeliusa jest bezpł atne. Bilety są wymagane, aby wejś ć na publicznoś ć i masę . Bilety są darmowe, ale aby je otrzymać , trzeba napisać list do Prefektury Stolicy Papieskiej. Aby to zrobić , musisz wybrać wydarzenie z udział em Papież a, w któ rym chcesz uczestniczyć , a nastę pnie wypeł nić specjalny formularz listowy.
Formularze moż na pobrać tutaj - http://www. Watykan. va/various/prefettura/en/biglietti_en.html
Ten link wskazuje ró wnież dokł adnie, gdzie wysył ać listy. Opcja druga:
1. faks;
2. list pocztą.
Nie przewiduje się wysył ania e-mailem lub za pomocą komunikatoró w.
Pisma należ y wysył ać z wyprzedzeniem. Formularz należ y wypeł nić dla każ dego wydarzenia osobno, moż na go wysł ać w jednej kopercie. Wysł ał em za miesią c. Ale myś lę , ż e im szybciej, tym lepiej. Zwł aszcza jeś li chcesz dostać się na ś wią teczną mszę.
Najpierw wysł ał em list pocztą . Minę ł y 3 tygodnie bez odpowiedzi. Nastę pnie powielił em list faksem. Kilka dni pó ź niej wysł ano e-mail, w któ rym wskazano numery zaproszeń . Wysł ał em proś by o udział w audiencji 11 grudnia i mszy 12 grudnia w nadziei, ż e dadzą mi bilet na przynajmniej jedno wydarzenie. Ale wysł ali zaproszenia na oba wydarzenia.
Dosł ownie 2 dni pó ź niej przyszedł drugi list z Watykanu, w któ rym powielano informacje o zaproszeniach i dodano, ż e bilety został y mi przydzielone wcześ niej. W zwią zku z tym moż emy stwierdzić , ż e pismo dotarł o zaró wno pocztą , jak i faksem.
List wysł any e-mailem należ y wydrukować lub zapisać na smartfonie. Tym listem otrzymasz darmowe bilety.
Bilety wydawane są na dzień przed wydarzeniem - po poł udniu (do ok. 18-00) należ y przyjś ć do Watykanu i udać się do brą zowych drzwi na począ tku prawej kolumnady Berniniego. Podejdź do straż nikó w - pokaż list, przejdź przez ramkę wykrywacza metali i wejdź do brą zowych drzwi. Przedstaw list z numerami zaproszeń i otrzymaj koperty z biletami. Koperty są imienne, bilety nie. Zobacz, co dokł adnie ci dali. Dostał em tylko zaproszenia na audiencję , ale zapomnieli wzią ć udział w mszy. W koń cu musiał em wró cić.
Straż nicy przechodzą cicho, ale szwajcarscy pilnują pilnie i od razu blokują drogę - trzeba wyjaś nić powó d powrotu.
Publicznoś ć zaczyna się o 9:30. Zimą odbywa się w specjalnej sali dla audiencji, latem na placu. Do placu podeszliś my o 7 rano (myś leliś my, ż e jedziemy wcześ nie) i tł um nas oszoł omił . Wejś cie jest zablokowane, nie ma cywilizowanej kolejki – wszyscy stoją chaotycznie. Jacyś handlarze sprzedawali w tł umie darmowe bilety (nie wiem, o ile pytali). Zaczę li zbliż ać się do wejś cia.
Okoł o 7:30 straż nicy zaczę li wpuszczać ludzi na plac. Lekko wkroczyliś my do sali audiencyjnej. Zaję liś my miejsce gdzieś poś rodku, niedaleko gł ó wnego przejś cia. Sztuczka polega na tym, ż e podczas audiencji i mszy trzeba zają ć miejsca przy przejś ciu ś rodkowym. To na niego jedzie Pontifex.
Myś lał em, ż e siedzenie i czekanie na rozpoczę cie widowni bę dzie mę czą ce, ale był o to interesują ce. Naprawdę czujesz się obywatelem ś wiata.
Wokó ł ludzi z cał ego ś wiata - Europy, Azji, Afryki, Australii, Ameryki Pó ł nocnej i Poł udniowej. To pierwszy raz, kiedy spotykamy się z takim ś rodowiskiem. Każ dy stara się reprezentować swoją kulturę i podkreś lać swoją toż samoś ć narodową . Postanowiliś my też , ż e nastę pnym razem zabierzemy ze sobą flagę i zał oż ymy haftowane koszule)))
Hala przeznaczona jest na 6.3 tys. miejsc. Został cał kowicie wypeł niony. Kiedy Pontifex wchodzi do sali, wszyscy wyskakują z miejsc i tł oczą się w przejś ciu, wielu stoi na krzesł ach nogami.
Dlatego Life hack numer 1: nie noś biał ych ubrań i nie zabieraj ze sobą toreb, któ rych nie moż esz na siebie zał oż yć - moż liwe, ż e ktoś nadepnie na twoje krzesł o i twoje rzeczy pozostawione na krześ le.
Podczas audiencji znajduje się lista grup pielgrzymó w, któ rzy przybyli z ró ż nych krajó w. Widok jest zabawny - wzywają grupę i ci ludzie wstają , krzyczą , klaszczą , pokazują się.
Z tego, co mó wiono na widowni, czę ś ciowo rozumieliś my tylko angielski i polski. Ale to nie był o nudne. Sama atmosfera jest bardzo pozytywna.
Impreza nie został a opó ź niona – odczytano kazania, wymieniono grupy pielgrzymó w, nastę pnie zaproszono na scenę artystó w cyrku moskiewskiego na przedstawienie. Pokazali elementarne cyferki akrobatyczne, ale publicznoś ć był a z nich tak zadowolona, jakby demonstrowali coś niesamowitego.
Nastę pnie Papież pobł ogosł awił wszystkich, ż yczył wszystkim Wesoł ych Ś wią t i na tym zakoń czył a się audiencja. Moż na był o się rozejś ć , ale praktycznie nikt nie wyszedł - wszyscy czekali, aż papież ponownie przejdzie przez salę , kiedy bę dzie moż na go zobaczyć na odległ oś ć ramienia. Musiał em czekać pó ł torej godziny i był o to ż mudne i mę czą ce. Po oficjalnej czę ś ci publicznoś ci Pontifex poszedł do ludu))) Przed sceną stał rzą d 3 osó b na wó zkach inwalidzkich – okrą ż ył wszystkich.
Potem przyszł a kolej na nowoż eń có w (był o kilka par w ś lubnych garniturach) i zorganizowane grupy – policjanci, wolontariusze, dziecię ca druż yna pił karska i jeszcze ktoś inny. Generalnie Papa pracował jak supergwiazda na spotkaniach fanó w - robił zdję cia, uś miechał się itp. Biorą c pod uwagę , ż e ma 83 lata - moż na tylko podziwiać jego wytrwał oś ć i cierpliwoś ć.
Na nastę pny dzień mieliś my zaplanowaną mszę , któ ra zaczę ł a się o 18-00. Postanowiliś my udać się rano do Muzeó w Watykań skich, a stamtą d od razu na mszę w Bazylice ś w. Piotra. Bilety do muzeum był y kupowane z wyprzedzeniem. Wzię liś my najwcześ niejszy czas - o 9-00.
Life hack numer 2: jeś li chcesz posiedzieć stosunkowo cicho w Kaplicy Sykstyń skiej, kiedy nie ma w niej dzikiego tł umu, ż e bę dzie nawet tł oczno, kup bilety do Muzeó w Watykań skich jak najszybciej. Wejdź i nie zatrzymują c się nigdzie, szybko udaj się do Kaplicy Sykstyń skiej. Nastę pnie wró ć do wejś cia i zacznij zwiedzać muzea.
Life hack numer 3: audioprzewodnik w Muzeach Watykań skich jest specyficzny – przypomina zdrową rurkę ze staroż ytnego telefonu. Nie ma sł uchawek. Dlatego jeś li nie chcesz chodzić do muzeó w z rurką do ucha, zabierz ze sobą sł uchawki. O ile mnie pamię ć nie myli, w audioprzewodniku był o gniazdo sł uchawkowe.
Life hack numer 4: w Muzeach Watykań skich moż na niedrogo zjeś ć i wypić kawę . Ceny są zaskakują co rozsą dne. W zasadzie wszę dzie oferują gotowe menu. Zabraliś my się do pizzerii: duż y kawał ek cał kiem przyzwoitej pizzy, frytki + 0.5 l Coca-Coli - 10 euro. Jest nie tylko fast food, ale takż e peł nowartoś ciowa ż ywnoś ć . Jednak w zasadzie wszyscy chodzą do pizzerii.
Biorą c pod uwagę lunch i omijanie sklepó w z pamią tkami (po cichu obniż yliś my 100 euro na wszelakie drobiazgi - był oby wię cej moż liwoś ci finansowych, wię cej wydalibyś my, wię c jest gdzie się wę drować - zł oto, biż uteria itp. ) wydaliś my 7 godzin w Muzeach Watykań skich.
Niestety nie weszliś my do Pawilonu Powozó w, któ ry był zamknię ty z powodu remontu.
Dlatego Life hack numer 5: nie wybieraj się na wycieczki, któ re oferują zwiedzanie Watykanu za 2 godziny. W tym czasie nic nie widać normalnie. Chwyć przewodnik audio i chodź na wł asną rę kę.
Teraz trochę o mszy, któ ra odbył a się w ję zyku hiszpań skim i był a poś wię cona ikonie Matki Boskiej z Guadalupe, któ ra został a specjalnie przywieziona z Meksyku. Spodziewaliś my się , ż e bę dziemy mogli dostać się do Bazyliki ś w. Piotra przez Muzea Watykań skie. Ale najwyraź niej z powodu mszy przejś cie został o zamknię te. Przybywają c na plac na 2 godziny przed startem, zobaczyliś my gigantyczną kolejkę , któ ra prawie cał kowicie otaczał a plac. Na szczę ś cie kolejka poruszał a się wystarczają co szybko. Udał o nam się zają ć mniej lub bardziej przyzwoite miejsca przy przejś ciu. Siedział w otoczeniu zakonnic)))
Msza robi ogromne wraż enie, a wiele latynoamerykań skich piosenek sprawia, ż e wyglą da to na koncert.
Przy wejś ciu każ dy zwiedzają cy otrzymuje ksią ż ki z tekstami i notatkami. Bardzo widowiskowy przejazd Papież a z orszakiem przez katedrę.
Jeszcze raz chcę zwró cić uwagę na atmosferę - przyjemną i przyjazną . Jeś li weź miemy cał ą publicznoś ć , któ ra był a obecna na mszy, to do pewnego stopnia byliś my ciał em obcym. Ale jednocześ nie czuliś my się absolutnie komfortowo i cieszyliś my się tym, co się dzieje. Podobał o mi się , jak wszyscy podawali sobie rę ce podczas mszy.
Postanowiliś my, ż e nastę pnym razem, gdy bę dziemy w Rzymie, na pewno spró bujemy ponownie dostać się na mszę i publicznoś ć.
Film z publicznoś cią moż na obejrzeć tutaj – https://www. watykań skie wiadomoś ci. va/ru/papież -francis/papieska-audience/2019-12/obshchaya-audienciya-11-dekabrya-2019.html
Film z mszy moż na obejrzeć tutaj - https://www. watykań skie wiadomoś ci. va/ru/papiez/aktualnosci/2019-12/papa-sovershil-messu-v-prazdnik-bogorodicy -gvadelupskoj.html
Có ż , kilka sł ó w o katedrze ś w. Piotra. Wejś cie do Bazyliki jest bezpł atne. Kupujesz tylko audioprzewodnik i bilet do skarbca. To okoł o 10 euro. Jeś li wejdziesz na kopuł ę , ró wnież bę dziesz musiał kupić bilet.
Aby spokojnie spacerować po Katedrze (bez wchodzenia na kopuł ę ), sł uchają c audioprzewodnika, potrzebujesz 3 godzin.
Tłumaczone automatycznie z języka rosyjskiego. Zobacz oryginał
Uwagi (16)
zostaw komentarz
Pokaż inne komentarze …
