Państwowy Instytut i Muzeum Archeologiczne powstał w 1948 roku w wyniku połączenia Muzeum Archeologicznego i Instytutu Archeologicznego. Jest to więc nie tylko muzeum, ale także instytut badawczy, który prowadzi wykopaliska archeologiczne i bada znalezione tam obiekty. Muzeum Archeologiczne mieści się w budynku dawnego meczetu Buyuk (XV w.) i przechowuje około 55 000 eksponatów oraz ogromną kolekcję monet. Na pierwszym piętrze muzeum eksponowane są eksponaty z okresu greckiego, trackiego, rzymskiego i bizantyjskiego. Ogromne wrażenie na zwiedzających muzeum robi „Skarb Valchitrans” – zbiór 13 złotych naczyń o niezwykłej formie z okresu trackiego i innych kosztowności z tego okresu. Drugie piętro muzeum poświęcone jest okresowi neolitu. Muzeum Archeologiczne szczyci się również bogatą kolekcją fresków i ikon z różnych części Bułgarii.