Średniowieczna architektura chrześcijańska. Część 4
Mapę trasy moż na zobaczyć tutaj. Start - w czę ś ci 1, czę ś ć.2, czę ś ć.3
Klasztor Sewanawank [24]. Dziś klasztor znajduje się na pó ł wyspie. Ale przed spadkiem poziomu wody w Sevan był na wyspie. Pierwszy Koś ció ł Zmartwychwstania został zbudowany przez Grzegorza Oś wieciciela w IV wieku. na miejscu pogań skiej ś wią tyni. Pod koniec VIII wieku kilku mnichó w osiedlił o się na wyspie, aw IX wieku. Ashot ja, zał oż yciel dynastii Bagratydó w, i jego có rka Mariam pomogli w budowie klasztoru. Mariam wcześ nie został a wdową po księ ciu Syunik, obiecał a zbudować kilkadziesią t koś cioł ó w po ś mierci mę ż a. Klasztor został zniszczony przez trzę sienie ziemi Tataró w-Mongoł ó w. W XVII wieku skete na wyspie ponownie oż ył i istniał do lat 30. XX wieku. Nastę pnie jest zamykany, niektó re budynki są wyburzane.
Plan klasztoru Sewanawank
Kompleks skł ada się z trzech koś cioł ó w: Najś wię tszej Maryi Panny ze skrzyż owanymi kopuł ami i Apostoł ó w (Arakelotó w) (IX wiek); ruiny kruchty i koś cioł a Wniebowstą pienia; budynki gospodarcze. Drzwi koś cioł a Apostoł ó w XII i XV wieku. Dziś znajdują się w Muzeum Historycznym Erewania. Są stolice z Sevanavank i Ermitaż u. Mury klasztoru został y zniszczone w XVI-XVII wieku.
po lewej stronie koś ció ł Najś wię tszej Marii Panny, po prawej Apostoł owie (pó ź niej Chrzciciel )
Zamknię ty w latach 30. XX wieku, dziś klasztor dział a. To chyba jedyny klasztor, w któ rym widział em na drzwiach dress code (do reszty weszliś my bez ograniczeń ). Nie musieliś my nic ubierać : koś cioł y był y już zamknię te. Klasztor obejmuje seminarium duchowne (otwarte pod koniec XIX w. ), znajdują ce się na grodzie pó ł wyspu, powstał ej podczas spł ycenia Sewanu. Trzykrotne przybycie do Sevan i zł oż enie przysię gi przysię gi uważ ano za ró wnoznaczne z pielgrzymką do Jerozolimy.
Koś ció ł Apostoł ó w (baptystó w)
Najbardziej uderzają ce wydarzenie zwią zane z klasztorem miał o miejsce pod koniec IX wieku. i jest powią zany z Ashot the Iron, któ ry stoczył bitwę z Arabami i wygrał ją . Mnisi ró wnież pomogli Ashotowi.
khachkar z kruchego andezytu wydobywanego w kamienioł omach Sevan
Klasztor Kecharis[25]. Klasztor powstał w XI wieku. Ksią ż ę ta Pahlavuni. Budowa trwał a do XIII wieku. W tym czasie był o to gł ó wne centrum duchowe ze szkoł ą .
Koś ció ł ś w. Grzegorza Oś wieciciela (Kecharis)
W skł ad kompleksu wchodzą : koś ció ł ś w. Grzegorza Oś wieciciela (XI w. ); koś ció ł z kopuł ą krzyż ową z pię trowymi kaplicami w czterech rogach koś cioł a w Katoghike (XIII w. ); Koś ció ł Zmartwychwstania Pań skiego (Harutyun, XIII w. ); kaplica z XI wieku, któ ra sł uż ył a jako grobowiec zał oż yciela klasztoru Pahlavuni (w ruinach); koś ció ł Wniebowstą pienia Pań skiego z kopuł ą krzyż ową (Nszan, XI w. ); przedsionek (XII w. ).
po lewej stronie koś ció ł Wniebowstą pienia, po prawej koś ció ł Katoghike (Kecharis )
Kompleks wyglą da bardzo pię knie nocą , gdy jest oś wietlony.
Klasztor Geghard [28]. To najrzadszy przykł ad klasztoru, czę ś ciowo wykutego w skał ach. Wedł ug legendy klasztor został zbudowany zaraz po przyję ciu chrześ cijań stwa, w IV wieku. Pierwotnie nosił nazwę Ayrivank („klasztor w skale”). Pó ź niej, ze wzglę du na przechowywaną w nim ś wię tą wł ó cznię , któ ra przebił a ciał o Jezusa na krzyż u, stał się ró wnież znany jako Geghardavank („wł ó cznia”) lub po prostu Geghard. (Obecnie wł ó cznia znajduje się w muzeum Eczmiadzyna. ) W klasztorze był a biblioteka, szkoł a, mnisi mieszkali w celach jaskiniowych.
Gł ó wny koś ció ł naziemny z babiń cem, kaplica Grzegorza Oś wieciciela, pierwszy koś ció ł jaskiniowy został y zbudowane w XIII wieku. pod ksią ż ą t Zakaryan. Nastę pnie klasztor kupili ksią ż ę ta Proszan. Zbudowali koś cioł y jaskiniowe.
plan Geghardavank
W skł ad kompleksu wchodzą : koś ció ł gł ó wny z przedsionkiem (XIII w. , naziemny); koś cioł y jaskiniowe Avazan (basen) nad ź ró dł em, z czasó w pogań skich i nadal uważ ane za cudowne; grobowce Proszanowa; Koś ció ł Najś wię tszej Marii Panny; gawit Papaka Proszana i Ruzukana (XIII w. ); kaplica Grzegorza Oś wieciciela; budynki obsł ugi naziemnej.
Ayvazan
Koś ció ł nad ź ró dł em został zbudowany przez architekta Gał dzaka. Ś wią tynie jaskiniowe powtarzają formy architektoniczne ś wią tyń naziemnych. Pł askorzeź ba z gł ową woł u i lwó w na ł ań cuchach, mię dzy lwami, poniż ej - orzeł z barankiem w szponach - prawdopodobnie herb rodu Proszanowó w.
Herb ksią ż ę cy Proszanowa
Istnieje legenda o klasztorze Geghard.
Tamerlane dotarł do wą wozu Garni, rozbił tam obó z, wysł ał zwiadowcó w na rekonesans. Rano jeden z nich poinformował , ż e w pobliż u znajduje się ś wią tynia chrześ cijań ska wykuta w skale. Ś wią tyni strzeż e wł ó cznia rzymskiego legionisty Longinusa, któ rą przebił ciał o Chrystusa, aby sprawdzić , czy jest ż ywy, czy martwy. Wł ó cznię rzekomo przynieś li apostoł owie Tadeusz i Bartł omiej, któ rzy gł osili chrześ cijań stwo w Armenii. A chrześ cijanie wierzą , ż e wł ó cznia jest ś wię ta i czyni cuda.
Tamerlane roześ miał się , zebrał armię i przenió sł się do klasztoru. W poł owie wiał silny wiatr i zaczę ł o padać . Im bliż ej klasztoru zbliż ali się , tym silniejszy stawał się deszcz i wiatr. Nad armią Tamerlana przemknę ł y grzmoty i bł yskawice. Kiedy weszli do ś wią tyni, widzą c wł ó cznię , zamarli z przeraż enia. Gdy wycią gnę li do niego rę ce, zawisli w powietrzu. Niektó rzy oś lepli na widok wł ó czni. Tamerlane, widzą c, co dzieje się z jego ż oł nierzami, był przeraż ony. Zdją ł heł m, zapominają c, gdzie jest.
Nastę pnego dnia Tamerlane nakazał oddać cał ą skradzioną biż uterię klasztorowi i niczego wię cej nie dotykać . A potem zwiną ł obó z i raz na zawsze opuś cił wą wó z.
Echmiadzin [29] – siedziba katolikó w. Znajduje się w mieś cie Vagharshapat, zał oż onym w pierwszej poł owie II wieku. Kiedyś , po zniszczeniu stolicy, Artaszat był politycznym, religijnym, kulturalnym i edukacyjnym centrum kraju. W tym miejscu w 303 r. , gdzie znajdował a się pogań ska ś wią tynia, powstał koś ció ł zwany Eczmiadzynem („jednorodzony zstą pił ”). Ruiny tego koś cioł a znajdują się pod oł tarzem obecnej katedry.
brama wjazdowa do Etczmiadzin
Ponieważ Armenia był a czę sto podbijana, rola najwyż szego przywó dcy religijnego Ormian, katolikosa, wzrosł a. Dlatego Eczmiadzin, jako najtrwalszy oś rodek duchowej potę gi kraju, został ulepszony bardziej niż inne klasztory. W XV wieku dobudowano babiniec, nad któ rym znajdował a się dzwonnica ozdobiona rzeź bieniami. Wszystko jest bardzo wspaniał e, nietypowe dla ascetycznej architektury ormiań skiej. W tym samym czasie udekorowano takż e wewnę trzne ś ciany katedry. Dekorację ukoń czono w XVIII wieku.
Wnę trze katedry
Opró cz gł ó wnego oł tarza w katedrze znajdują się jeszcze trzy. Jedno z nich jest raczej miejscem ś wię tym: wedł ug legendy wł aś nie na to miejsce zstą pił Chrystus.
miejsce pochodzenia
W celu przechowywania relikwii i prezentó w do katedry, w któ rej dziś znajduje się muzeum, dodano pomieszczenia. Zawiera fragment Arki Noego, czubek wł ó czni (gegard), któ rym został zabity ukrzyż owany Chrystus, inne relikwie, księ gi, atrybuty religijne (ubrania, laski, naczynia itp. ).
wł ó cznia
Bramy Trdat stoją przy wejś ciu do rezydencji katolikosa. Uważ a się , ż e był tu kiedyś pał ac ormiań skich kró ló w (pozostał y kamienie z IV wieku).
W skł ad kompleksu wchodzą : Katedra Eczmiadzin; Akademia Teologiczna (tu studiują gł ó wnie ję zyki); pał ac katolikó w; Drukarnia; seminarium, w któ rym studiował i nauczał Komitas; w pobliż u znajdują się koś cioł y dziewiczych mę czennikó w, któ rzy uciekli z Rzymu i zostali zabici przez cara Trdata, zanim on i kraj przyję li chrześ cijań stwo - ś w. Gajane; Repsime, Shoghakat.
miejsce pochó wku ś w. Repsime
Na uwagę zasł ugują chaczkary przywiezione z ró ż nych czę ś ci kraju.
Poniż sza legenda zwią zana jest z powstaniem Etchmiadzina.
Po uzdrowieniu przez Grzegorza Oś wieciciela i przyję ciu chrześ cijań stwa kró l Trdat postanowił zbudować pierwszy koś ció ł chrześ cijań ski. Grigorij wskazał plac budowy i poszedł spać . Sen nie przyszedł , ogarnę ł y go wą tpliwoś ci co do tego miejsca: dookoł a był y bagna i bł oto. We ś nie ukazał mu się Zbawiciel ze zł otym mł otkiem w dł oni. Narysował okrą g, wskazują c dokł adnie, gdzie powinna zostać zbudowana katedra. Rano rozpoczę to pracę . A nastę pnego dnia odkryli, ż e fundacja się zawalił a. Nastę pnej nocy Zbawiciel ponownie ukazał się Grzegorzowi. Wyjaś nił , ż e na placu budowy czają się zł e sił y, któ re najpierw zniszczy. Chrystus pojawił się w towarzystwie niebiań skiego ś wiatł a, trzykrotnie uderzył mł otkiem w fundamenty koś cioł a. Zł o pod fundamentem zniknę ł o. Budowa zakoń czył a się sukcesem. Katedra został a nazwana Etchmiadzin, co oznacza „zstą pił jednorodzony”. Od tego czasu katedra stał a się duchowym centrum Armenii, sercem chrześ cijań stwa. W miejscu, gdzie Chrystus uderzył mł otkiem, wzniesiono oł tarz zstą pienia. Przed nim naboż eń stwa poś wię cone Grzegorzowi Oś wiecicielowi, pierwszemu ormiań skiemu katolikosowi.
Zvartnoty[30]. Uważ a się , ż e Chrystus ukazał się w wizji Grzegorzowi Oś wiecicielowi w otoczeniu anioł ó w. W tł umaczeniu „Zvartnots” oznacza „sił y czujnoś ci”. Obserwatorzy nazywani są anioł ami, któ re zawsze czuwają , aby usł yszeć sł owo Pana.
Plan Zvartnots
Ś wią tynia został a zbudowana w VII wieku. na polecenie Katolikosa Nersesa Budowniczego. Najpierw był poś wię cony pierwszemu katolikosowi Grzegorzowi Oś wiecicielowi, któ ry spotkał się w tym miejscu z carem Trdatem i któ rego relikwie został y zakopane pod ś wią tynią (dó ł , w któ rym się znajdował y, moż na dziś oglą dać pod kratami). Katedra miał a prześ cigną ć Etchmiadzin, stą d jej niezwykł a architektura, przypominają ca ziggurat, choć jest to ś wią tynia z centralną kopuł ą o trzech kondygnacjach uł oż onych jeden na drugim.
Zvartnoty
Ś wią tynia miał a nie tylko niezwykł y kształ t, ale był a ró wnież bogato zdobiona rzeź bami. Wedł ug legendy cesarz bizantyjski widział tę ś wią tynię podczas wizyty w Armenii. Ś wią tynia tak mu się spodobał a, ż e zabrał architekta do Konstantynopola. Architekt zmarł po drodze. Dlatego nie zbudowano tam podobnej ś wią tyni. Chociaż mó wią , ż e po zawaleniu się kopuł y ś w. Sophia, ormiań ski architekt, odrestaurował go przy uż yciu techniki budowlanej stosowanej w Zvartnots.
Ś redniowieczny wizerunek Zwartnota (z posą gu kró la trzymają cego w rę kach ś wią tynię ) - przy Muzeum Historyczne
Uważ a się , ż e w IX wieku. Ś wią tynia został a zniszczona przez trzę sienie ziemi i nigdy nie został a odbudowana. Do XX wieku był a cał kowicie pokryta ziemią . Na począ tku XX wieku ekspedycja Marra odkrył a posą g kró la ze ś wią tynią w rę kach. Na podstawie wynikó w wykopalisk i tego zdję cia wykonano model, któ ry moż na zobaczyć w Muzeum Zvartnots (patrz wyż ej). Mó wią , ż e ś wią tynia jest przedstawiona na pł askorzeź bie w paryskiej kaplicy Saint-Chapelle z Arką Noego (ale gdzie? ).
